थायरॉईड कर्करोग (Thyroid cancer) हा थायरॉईड ग्रंथीचा कॅन्सर आहे. ही ग्रंथी गळ्याच्या पुढच्या भागांमध्ये लेरिंगस च्या खाली असते. थायरॉईड ग्रंथी शरीरातील विविध चयापचय क्रियाच्या नियमनसाठी जबाबदार असते. या ग्रंथीच्या पेशींची अनियंत्रित वाढ झाल्याने परिणामी गाठ किंवा त्युमर तयार होतो. ज्यामुळे थायरॉइडचा कॅन्सर होतो.
Table of Contents
थायरॉईड कॅन्सर (Thyroid cancer) ची कारणे कोणती आहेत?
थायरॉईड कॅन्सरचे साधारण कारण डीएनए म्युटेशन आहे. थायरॉईड कॅन्सर साठी काही आनुवंशिक घटक किंवा जीन्स कारणीभूत घटक मानले जातात. मात्र थायरॉईड कॅन्सर च्या सर्व प्रकरणांमध्ये बऱ्याच सामान्य घटकांची नोंद केली जाते. ज्यामुळे थायरॉईड कॅन्सर होतो. त्यात अंकोजीन आणि ट्यूमर दडपनाऱ्या जीन्स मध्ये असंतुलन हे एक महत्त्वाचे घटक आहे. मानवी शरीरात कॅन्सरच्या पेशीच्या वाढीसाठी आंकोजीन जबाबदार असतात. तर त्यूमर दडपणाऱ्या जीन्स यांची वाढ मंदावतात किंवा त्यांना नष्ट करतात. परिणामी तुमचे वाढ नियंत्रित केली जाते.
- थायरॉईड कॅन्सर च्या वाढीला कारणीभूत इतर घटक खालील प्रमाणे आहे:
- लट्ठपणा
- थायरॉईड कॅन्सरचा अनुवंशिक इतिहास.
- रेडिएशनची संपर्क.
- एकाच कुटुंबातील अनेकांना एडेनोमॅटस् पोलिपोसिस अनुवंशिकतेने झालेला विकार.
थायरॉईड कॅन्सर (Thyroid cancer) कसा पसरतो?
थायरॉईड कॅन्सर आनुवंशिक घटक किंवा जीन्स मुळे पसरतो.
थायरॉईड कॅन्सर चा उष्मायान (Incubation period) अवधी किती असतो?
सुरुवातीच्या टप्प्यामध्ये थायरॉईड कॅन्सर ची लक्षणे दिसून येत नाहीत.
साधारणपणे सहा महिने ते एक वर्षाचा असू शकतो.
थायरॉईड कॅन्सर मध्ये कोणते अवयव बाधित होतात?
गळ्यातील लिंफ नोड आणि फुफूस. थायरॉईड ग्रंथी.
थायरॉईड कॅन्सर ची लक्षणे (Symptoms) कोणती आहेत?
खालील वैशिष्ट्ये थायरॉईड कर्करोग दर्शवतात:
1. गळ्यावर त्वाचेच्या माध्यमातून जाणवले जाऊ शकते.
2. केस गळणे.
3. वजन कमी होणे व भूक कमी लागणे.
4. निगलने अडचण श्वास घेण्यास त्रास.
5. आवाजामध्ये बदल घोगरेपणा.
6. उष्ण हवामान सहन न होणे.
7. मान आणि गळ्यामध्ये वेदना.
8. गर्दन मध्ये सूज लिंफ नोड.
9. घाम येणे.
10. वाढत्या होर्न्सनेस.
11. मासिक पाळीमध्ये अनियमितता.
थायरॉईड कर्करोग कोणतीही शारीरिक लक्षणे दर्शवत नसेल तरीही रुग्णांमध्ये उपस्थित राहू शकतो.
थायरॉईड कॅन्सरचे निदान (Diagnosis) कसे केले जाते?
प्रयोग शाळेतील चाचणी आणि प्रक्रियांचा वापर थायरॉईड कॅन्सर शोधण्यासाठी केला जातो.
1. शारीरिक परीक्षा:
थायराइड मध्ये शारीरिक बदल पाहण्यासाठी.
2. रक्त तपासणी:
थायरॉईड ग्रंथी सामान्यपणे कार्यरत आहे का हे निर्धारित करण्यासाठी.
3. थायरॉईड टिशू बायोप्सी:
कर्करोगाच्या पेशींची तपासणी करणे.
4. इमेजिंग टेस्ट:
थायरॉईड च्या पलीकडे हे निर्धारित करण्यास मदत करण्यासाठी.
5. अनुवंशिक चाचणी:
कर्करोगाच्या जोखिम वाढविणारी जीन्स शोधणे.
थायरॉईड कर्करोगावर उपचार (Treatment) कसे केले जातात?
एखाद्या व्यक्तीला थायरॉईड कॅन्सर झाला आहे, हे नक्की झाले की डॉक्टर त्याची स्टेज निश्चित करतात (कॅन्सर ची तीव्रता आणि प्रमाण निर्धारित करतात).
आणि त्यानुसार उपचार केले जातात.
थायरॉईड कॅन्सर च्या बाबतीत काही मूलभूत आणि सर्वात सामान्य उपचार प्रक्रिया खालील प्रमाणे आहे:
1. शस्त्रक्रिया:
सर्व किंवा अधिक थायरॉईड आणि लिंफ नोड काढून टाकण्यासाठी.
2. थायरॉईड संप्रेरक थेरपी:
पिट्यूटरी ग्लैंड थायरॉईड हार्मोन निर्मितीस दडपशाही करणे.
3. बाह्याविकिरण थेरपी:
कर्करोगाच्या पूणारावृत्तीचे जोखीम कमी करण्यासाठी.
4. किमोथेरपी:
कर्करोगाच्या पेशी नष्ट करणे.
(टीप: थायरॉईड कॅन्सर ची लक्षणे रुग्णांमध्ये दिसून आल्यास त्वरित तुमच्या जवळच्या डॉक्टरांचा (औंकोलॉजीस्ट) चा सल्ला घेऊन योग्य उपचार सुरु करावा.)