विषमज्वर हा विकसनशील देशांमध्ये एक सामान्य आजार आहे. हा एक संसर्गजन्य रोग आहे. दूषित पाणी आणि अन्न सेवनाने त्याचा प्रसार होतो. हा एक सामान्य आजार आहे जो पावसाळ्यात जास्त प्रमाणात आढळतो. हा रोग असलेल्या व्यक्तीद्वारे किंवा अन्न हाताळणाऱ्या लक्षणे नसलेल्या वाहकाद्वारे पसरतो. अपुर्या स्वच्छताविषयक सुविधांसह पाण्याचे मल दूषित झाल्याने विषमज्वर होतो.
विषमज्वर शरीराच्या कोणत्याही अवयवावर परिणाम करू शकतो तरीही आतड्यांवर आणि गॅस्ट्रोइंटेस्टाइनल ट्रॅक्टवर सामान्यतः परिणाम करतो.
विषमज्वराची काही सामान्य लक्षणे खालीलप्रमाणे आहेत:
- डोकेदुखी
- थकवा आणि अशक्तपणा
- उच्च दर्जाचा ताप.
- थंडी वाजून ताप
- बद्धकोष्ठता
- भूक न लागणे
- पोटदुखी.
- यकृत आणि प्लीहा वाढवणे
आज आपण टायफॉइडच्या आहाराविषयी चर्चा करू आणि विषमज्वरात काय खावे आणि काय नाही ते पाहू. टायफॉइड ताप हा एक पद्धतशीर आजार आहे जो प्रामुख्याने गॅस्ट्रोइंटेस्टाइनल ट्रॅक्टवर परिणाम करतो. गॅस्ट्रोइंटेस्टाइनल ट्रॅक्ट अन्नाच्या अंतर्ग्रहणासाठी कार्य करते आणि तुमचा आहार तुमच्या आतड्यांद्वारे शोषण्यायोग्य बनवते.
विषमज्वरात (टायफॉइड आहार) काय खावे?
आपण आधी चर्चा केल्याप्रमाणे विषमज्वराचा मुख्यतः आतड्यांवर परिणाम होतो. आतडे तुमचे अन्न पचवतात. या आजारात तुमची आतडे आजारी पडत असल्याने तुम्हाला आहारात बदल करणे आवश्यक आहे. टायफॉइडचा त्रास होत असताना तुम्ही खालील आहाराचे पालन केले पाहिजे.
विषमज्वरातील आहाराची मूलभूत तत्त्वे खालील पोषक तत्त्वे पुरेशा प्रमाणात पुरवत आहेत:
- पाणी: टायफॉइडच्या रुग्णांना उच्च दर्जाचा ताप आणि सतत आजारपणामुळे निर्जलीकरण होण्याची प्रवृत्ती असते. पुरेसे हायड्रेशन ठेवणे आवश्यक आहे.
- कर्बोदके: पुरेशा प्रमाणात कार्बोहायड्रेट्स असलेल्या आहारांमध्ये उच्च ऊर्जा आहार सुचविला जातो.
- प्रथिने: प्रथिने शरीराची उभारणी आणि शरीराची रोगप्रतिकारक शक्ती वाढवण्यास मदत करतात. प्रथिने पुरेशा प्रमाणात द्यावीत आणि जास्त प्रमाणात देऊ नये.
- खनिजे: सततचे आजार आणि अपुर्या अन्न सेवनामुळे रूग्णांना पुरेशा प्रमाणात खनिजे असलेले अन्न द्यावे लागते.
- जीवनसत्त्वे: विषमज्वरात पूरक आणि पौष्टिक अन्न म्हणून जीवनसत्त्वे पुरवली जातात.
- सहज पचण्याजोगे अन्न
- दलियासारखे मऊ अन्न
वरील सर्व पोषक तत्वे देण्यासाठी टायफॉइड आहारात समाविष्ट करावयाच्या अन्नपदार्थांची यादी खालीलप्रमाणे आहे.
- भरपूर तोंडावाटे द्रवपदार्थ: विषमज्वरात तुम्हाला काही वेळा सैल हालचाल आणि उलट्या होऊ शकतात. तुम्हाला कमी भूक वाटू शकते. त्याशिवाय तुम्हाला उच्च दर्जाचा ताप असू शकतो. या सर्व परिस्थितीमुळे निर्जलीकरण होते, म्हणून पुरेसे हायड्रेशन ठेवणे महत्वाचे आहे. भरपूर पाणी आणि फळांचे रस प्यावे. आपण दररोज किमान 2 लिटर द्रव पिण्याची खात्री करा. अतिरिक्त साखर आणि जास्त क्षार असलेले द्रव पिऊ नका.
- फळे: मऊ आणि कर्बोदके जास्त असलेली फळे खावीत. याशिवाय मोठ्या प्रमाणात पाणी असलेली फळे तुम्हाला या आजारात मदत करतात. केळी, आंबा, चिकू, पपई, द्राक्षे आणि सफरचंद, टरबूज यासारखी मऊ फळे तुम्हाला कार्बोहायड्रेट, खनिजे, जीवनसत्त्वे आणि पाणी मिळवण्यास मदत करतात.
- तांदूळ : भातामध्ये कार्बोहायड्रेट्स आणि प्रथिने चांगल्या प्रमाणात असतात. उकळवून तयार केल्यास टायफॉइड तापासाठी चांगला आणि मऊ आहार बनतो. हे सहज पचणारे अन्न आहे.
- डाळ (डाळी): तुम्ही शिजवलेली डाळ खाऊ शकता जी मऊ आणि शाकाहारी प्रथिनांचा चांगला स्रोत आहे. हे रोज बरोबर सेवन केले जाऊ शकते. तांदळा सोबत मूग डाळ चांगली लागते.
- मऊ आणि सहज पचण्याजोगे अन्न: जर तुम्हाला विषमज्वर असेल तर तुमचा आहार मऊ आणि सहज पचण्याजोगा असावा. अन्न जेणेकरुन तुमची आजारी आतडी तुमच्यासाठी ते सहज पचवू शकतील.
- उकडलेले बटाटे: उकडलेले बटाटे मऊ आणि सहज पचणारे अन्न असतात. त्यामध्ये पुरेशा प्रमाणात स्टार्च आणि कार्बोहायड्रेट असतात जे तुम्हाला ऊर्जा प्रदान करतात.
- दुग्धजन्य पदार्थ आणि दूध: दुग्धजन्य पदार्थांमध्ये प्रथिने चांगल्या प्रमाणात असतात. तुम्हाला आवडत असल्यास तुम्ही दूध घेऊ शकता. काही लोकांमध्ये दुधाची असहिष्णुता असते. त्यांनी दुधाचे सेवन करू नये कारण त्यांना मळमळ आणि उलट्या कधीकधी पोटदुखी होऊ शकते. 6 महिन्यांपेक्षा कमी वयाच्या मुलांसाठी आईचे दूध हे सर्वोत्तम अन्न आहे.
- आणि डोसा: इडली आणि डोसा तुम्हाला कार्बोहायड्रेट्स आणि प्रथिने देतात जे तुम्हाला तुमच्या आजारात मदत करू शकतात.
- उकडलेले अंडी: अंडी हे प्रथिने आणि जीवनसत्त्वे यांचा चांगला स्रोत आहे. उकडलेली अंडी टायफॉईड साठी चांगली असतात. आवडत असल्यास उकडलेले अंडे सेवन करावे. याचे जास्त प्रमाणात सेवन करू नका.
विषमज्वरात काय खाऊ नये?
विषमज्वरात काही पदार्थ टाळावेत, ते पुढीलप्रमाणे:: टायफॉइड तापात चिप्स सारखे पदार्थ टाळावेत
- जास्त तळलेले पदार्थ .
- जंक फूड: तुम्हाला टायफॉइड असो किंवा टायफॉइड नसला तरी तुम्ही जंक फूड टाळावे कारण ते तुमच्या आरोग्यासाठी हानिकारक असतात. टायफॉईड मध्ये तुम्ही ते विशेषतः टाळावे.
- मसालेदार पदार्थ: विषमज्वर जास्त मसालेदार पदार्थ टाळावेत. ते पचायला कठीण असतात आणि ते तुमच्या आतड्यांना जास्त त्रास देऊ शकतात.
- सोडा आणि कार्बोनेटेड पेय: सोडा आणि कार्बोनेटेड पेयांमध्ये जास्त प्रमाणात शर्करा आणि क्षार असतात. ते निर्जलीकरण होऊ शकतात. तुम्हाला हायड्रेटेड ठेवण्यासाठी तुम्ही ते टाळावे, त्याऐवजी पाणी, ओआरएस आणि फळांचे सेवन करा.
- अल्कोहोल: जेव्हा तुम्हाला विषमज्वराचा त्रास होत असेल तेव्हा मद्यपान आणि मद्यपान टाळा. अल्कोहोलमुळे गॅस्ट्रायटिस होऊ शकते आणि गॅस्ट्रिक अल्सर होऊ शकतो आणि तुम्हाला निर्जलीकरण होऊ शकते. याव्यतिरिक्त, अल्कोहोल आहारातील आवश्यक पोषक तत्वांचे शोषण कमी करते. ते तुम्हाला अधिक आजारी बनवेल. अल्कोहोल उपचारासाठी वापरल्या जाणार्या औषधांमध्ये देखील हस्तक्षेप करते आणि परिणामी तुम्हाला हानी पोहोचवू शकते.
- विषमज्वर मध्ये आहारातील फायबरचे प्रमाण जास्त असलेले अन्न टाळावे.
विषमज्वर मध्ये सामान्य आहार कधी घ्यावा?
सौम्य ते मध्यम प्रकरणांमध्ये आतड्यांवर गंभीर परिणाम होत नाही अशा परिस्थितीत सामान्य आहार चालू ठेवावा.
तुमची भूक सुधारत आहे जी सामान्यतः प्रतिजैविकांच्या उपचारांच्या 2-5 दिवसापासून असते, तुम्ही सामान्यपणे खावे. काही रुग्णांमध्ये बरे होण्यासाठी बराच वेळ लागू शकतो. जेव्हा तुम्ही उपचार घेत असता आणि ताप कमी होत असेल तेव्हा तुम्हाला बरे वाटू लागते कारण थकवा आणि अशक्तपणा कमी होतो तेव्हा तुम्ही नेहमीप्रमाणे सामान्य आहार सुरू करू शकता.
विषमज्वर मध्ये पूर्णपणे खाणे कधी बंद करावे?
टायफॉईडचा दीर्घकाळ उपचार न केल्याने आतड्यांसंबंधी छिद्र पडणे आणि आजारात इतर अवयवांचा सहभाग यासारख्या अनेक गुंतागुंत होऊ शकतात. काही गुंतागुंतीच्या परिस्थितीत तोंडावाटे खाणे बंद केले पाहिजे आणि रूग्णांवर रुग्णालयात उपचार सुरू असलेल्या ICU मध्ये उपचार केले जातात.
तुम्हाला खालील लक्षणे आणि चिन्हे आढळल्यास तुम्ही खाणे पूर्णपणे थांबवावे:
- जर तीव्र ओटीपोटात दुखत असेल.
- पोटाचा विस्तार असल्यास.
- जर तुम्हाला रक्ताच्या उलट्या होत असतील.
- शौच वाटे रक्त असल्यास.
- जर तुम्ही आजारपणात चेतना गमावला.
- आजारपणा दरम्यान आकडी येत असल्यास.
सामान्यतः उपचार न केलेली प्रकरणे किंवा उपचार अयशस्वी प्रकरणे किंवा इम्युनोसप्रेस्ड प्रकरणांमध्ये गंभीर गुंतागुंत होऊ शकते. जर एखादा रुग्ण खूप आजारी असेल तर त्याला रुग्णालयात दाखल करावे लागेल आणि तोंडी आहार सुरू करण्यासाठी योग्य परिस्थिती होईपर्यंत त्यांचे डॉक्टर पॅरेंटरल पोषण सुचवू शकतात.
वारंवार विचारले जाणारे प्रश्न | FAQ
विषमज्वर मध्ये मी उकडलेली अंडी खाऊ शकतो का?
होय आपण हे करू शकता. अंडी हा प्रथिने आणि जीवनसत्त्वांचा चांगला स्रोत आहे. जेव्हा तुम्हाला विषमज्वर असेल तेव्हा तुम्ही ते खावे.
उकडलेले बटाटे विषमज्वर साठी चांगले आहेत का?
होय, बटाट्यामध्ये स्टार्चची चांगली मात्रा असते; ते चांगल्या प्रमाणात कार्बोहायड्रेट देतात जे तुमच्या आजारपणात मदत करतात.
विषमज्वर यासाठी दूध चांगले आहे का?
दूध आणि दुग्धजन्य पदार्थांमध्ये प्रथिने चांगल्या प्रमाणात असतात. जर तुम्हाला ते सहन होत असेल तर तुम्ही ते खावे. जर तुम्ही असहिष्णुता विकसित केली असेल तर तुम्ही दूध पिणे टाळू शकता.
अन्न आणि घरगुती उपायांनी टायफॉइड बरा होऊ शकतो का?
टायफॉईड साठी अँटिबायोटिक्स हा एकमेव प्रभावी उपचार आहे. केवळ घरगुती उपचार आणि आहार व्यवस्थापनाने टायफॉइड बरा होऊ शकत नाही. आहार व्यवस्थापन ही केवळ आश्वासक भूमिका असते.