जापानी एन्सेफलाइटिस म्हणजे काय?
जापानी एन्सेफलाइटिस हा एक विषाणूजन्य रोग आहे ज्यामुळे मेंदूला सूज येते. हे क्युलेक्स डासां द्वारे पसरते आणि दक्षिणपूर्व आशिया आणि पूर्व आशियामध्ये सामान्य आहे. बर्‍याच देशांमध्ये, हे व्हायरल एन्सेफलायटीसचे एक प्रमुख कारण आहे. या लेखातील जपानी एन्सेफलायटीसबद्दल तुम्हाला जे काही जाणून घ्यायचे असेल ते शोधा!
जापानी एन्सेफलाइटिस म्हणजे काय?
जापानी एन्सेफलायटीस (जेई) हा संक्रमित डासाच्या चाव्याव्दारे पसरणारा विषाणू आहे. यामुळे मेंदूला गंभीर सूज आणि जळजळ होऊ शकते, ज्यामुळे मृत्यू होऊ शकतो. JE जपान, चीन, भारत, इंडोनेशिया आणि थायलंड सह आशियातील अनेक भागांमध्ये आढळते.
जेई चे संकुचित बहुतेक लोक कोणतीही लक्षणे विकसित करत नाहीत. तथापि, ज्यांना सहसा ताप, डोकेदुखी आणि मळमळ यासारखी सौम्य फ्लू सारखी लक्षणे दिसतात. अधिक गंभीर प्रकरणांमध्ये, JE मुळे मेंदुज्वर (मेंदूच्या आवरणाला जळजळ), एन्सेफलायटीस (मेंदूची जळजळ) किंवा कोमा आणि मृत्यू देखील होऊ शकतो.
JE साठी कोणताही विशिष्ट उपचार नाही; तथापि, लवकर निदान आणि रुग्णालयात दाखल केल्याने बरे होण्याची शक्यता सुधारू शकते. जेई सामान्य असलेल्या भागात राहणाऱ्या किंवा प्रवास करणाऱ्यांसाठी एक लस उपलब्ध आहे.
त्याची लक्षणे काय आहेत?
जपानी एन्सेफलायटीसशी संबंधित विविध लक्षणे आहेत आणि ती सौम्य ते गंभीर असू शकतात. सर्वात सामान्य लक्षण म्हणजे ताप, जे सहसा डोकेदुखी आणि उलट्या सोबत असते. इतर लक्षणांमध्ये स्नायू कमकुवत होणे, मान ताठ होणे, फेफरे येणे आणि कोमा यांचा समावेश असू शकतो. गंभीर प्रकरणांमध्ये, जपानी एन्सेफलाइटिस मृत्यू होऊ शकतो.
जापानी एन्सेफलाइटिस गुंतागुंत काय आहे?
जापानी एन्सेफलाइटिस मुळे काही संभाव्य गुंतागुंत होऊ शकतात. यामध्ये खालील गोष्टींचा समावेश होतो:
- मेंदूचे नुकसान
- फिट्स येणे
- कोमा
- पॅरालिसिस
- मृत्यू
जापानी एन्सेफलाइटिस विकसित करणारे बहुतेक लोक आजारातून बरे होतील, परंतु काहींना दीर्घकालीन परिणाम जसे की आकडी किंवा अर्धांगवायूचा अनुभव येऊ शकतो. क्वचित प्रसंगी, जापानी एन्सेफलाइटिस प्राणघातक ठरू शकतो.
जापानी एन्सेफलाइटिस निदान कसे केले जाते?
जपानी एन्सेफलायटीसचे निदान सामान्यत: रुग्णाच्या लक्षणांवर आणि शारीरिक तपासणीच्या आधारे केले जाते. तथापि, जपानी एन्सेफलायटीसची लक्षणे इतर रोगांसारखीच असू शकतात, जसे की मेंदुज्वर किंवा वेस्ट नाईल विषाणू संसर्ग, निदानाची पुष्टी करण्यासाठी प्रयोगशाळेच्या चाचण्यांची आवश्यकता असते.
जपानी एन्सेफलायटीसचे निदान करण्यासाठी वापरल्या जाणार्‍या प्रयोगशाळा चाचण्यांमध्ये हे समाविष्ट आहे:
- रक्त चाचण्या: रक्तातील विषाणू चा पुरावा पाहण्यासाठी
- लंबर पंचर: विश्लेषणासाठी सेरेब्रोस्पाइनल फ्लुइड (CSF) चा नमुना गोळा करणे. CSF हा मेंदू आणि पाठीच्या कण्याभोवतीचा द्रव आहे. CSF चाचणी केल्याने मेनिंजायटीस सारख्या समान लक्षणांसह इतर रोग नाकारण्यात मदत होऊ शकते.
- इमेजिंग चाचण्या: जसे की संगणकीय टोमोग्राफी (CT) किंवा चुंबकीय अनुनाद इमेजिंग (MRI), मेंदूतील जळजळ किंवा नुकसानीची चिन्हे तपासण्यासाठी वापरली जाऊ शकतात.
जपानी एन्सेफलायटीससाठी कोणाला लसीकरण करावे?
ज्या ठिकाणी जपानी एन्सेफलायटीस झाल्याचे ज्ञात आहे त्या भागात राहणाऱ्या किंवा प्रवास करणाऱ्या सर्व मुलांना या आजाराविरूद्ध लसीकरण केले पाहिजे. यामध्ये संपूर्ण आशिया, पश्चिम पॅसिफिक प्रदेशाचा काही भाग आणि ऑस्ट्रेलियाचा काही भाग समाविष्ट आहे. याशिवाय, या भागात दीर्घ कालावधीसाठी प्रवास करण्‍याची योजना आखत असलेल्या प्रौढांनीही लसीकरण करण्‍याचा विचार केला पाहिजे.
जपानी एन्सेफलायटीस कुठे नोंदवले गेले आहे आणि काही प्रादुर्भाव काय नोंदवले गेले आहेत?
जपान, चीन, तैवान, दक्षिण कोरिया, व्हिएतनाम, कंबोडिया, लाओस, थायलंड, बर्मा (म्यानमार), नेपाळ, भारत, पाकिस्तान आणि बांगलादेश यासह संपूर्ण आशियातील अनेक देशांमध्ये जपानी एन्सेफलायटीसची नोंद झाली आहे. ऑस्ट्रेलिया आणि पॅसिफिक बेटांवर तुरळक घटना घडल्या आहेत. यापैकी बहुतेक प्रकरणे ग्रामीण भागात घडतात जेथे लोक दूषित पाणी किंवा मातीच्या संपर्कात असतात.
अलिकडच्या वर्षांत जपानी एन्सेफलायटीसचे अनेक उद्रेक नोंदवले गेले आहेत. 2016 मध्ये, दक्षिण तैवानमध्ये जापानी एन्सेफलायटीसचा उद्रेक झाला ज्यामुळे 100 हून अधिक लोक आजारी पडले आणि 17 जणांचा मृत्यू झाला. 2015 मध्ये, भारताच्या आसाम राज्यात जपानी एन्सेफलायटीसचा उद्रेक झाला त्यामुळे 600 हून अधिक लोक आजारी पडले आणि 100 जणांचा मृत्यू झाला. 2014, ग्वांगडोंग आणि हुनान या चीनी प्रांतांमध्ये जपानी एन्सेफलायटीसचा उद्रेक झाला त्यामुळे 1,000 हून अधिक लोक आजारी पडले आणि जवळपास 200 लोक मारले गेले
निष्कर्ष
जपानी एन्सेफलायटीस हा एक गंभीर विषाणूजन्य संसर्ग आहे ज्यामुळे मेंदूला जळजळ होऊ शकते. जरी हे जगाच्या बहुतेक भागांमध्ये दुर्मिळ असले तरी, आशियातील काही भागांमध्ये प्रवास करणार्‍यांसाठी ते अजूनही धोकादायक आहे. जपानी एन्सेफलायटीसवर कोणताही विशिष्ट उपचार नाही, त्यामुळे संसर्ग होऊ नये म्हणून खबरदारी घेणे आवश्यक आहे. जर तुम्हाला संसर्ग झाला असेल, तर सर्वोत्तम संभाव्य परिणामासाठी लवकर निदान आणि उपचार आवश्यक आहेत.