चिकनपॉक्स/कांजिण्या: लक्षणे आणि निदान
तुम्हाला किंवा तुमच्या मुलाला खाज सुटणारी, फोडासारखी पुरळ येत आहे जी सतत पसरत आहे असे दिसते? हे कांजिण्या असू शकते. हा अत्यंत संसर्गजन्य विषाणूजन्य संसर्ग मुलांमध्ये सामान्य आहे परंतु प्रौढांना देखील प्रभावित करू शकतो. चांगली बातमी अशी आहे की बहुतेक लोक योग्य काळजी आणि उपचाराने पूर्णपणे बरे होतात. तथापि, वेळेवर वैद्यकीय मदत मिळविण्यासाठी आणि त्याचा प्रसार रोखण्यासाठी कांजण्यांची लक्षणे आणि निदान समजून घेणे आवश्यक आहे. या ब्लॉग पोस्टमध्ये, आम्ही तुम्हाला कांजण्यांबद्दल जाणून घेण्यासाठी आवश्यक असलेल्या प्रत्येक गोष्टीचा शोध घेऊ – ते कशामुळे होते ते डॉक्टर विविध चाचण्या आणि परीक्षांचा वापर करून त्याचे निदान कसे करतात. तर चला आत जाऊया!
Table of Contents
चिकनपॉक्सचा परिचय
कांजिण्या हा व्हेरिसेला-झोस्टर विषाणू (VZV) मुळे होणारा अत्यंत संसर्गजन्य रोग आहे. हे फोडासारखे पुरळ द्वारे दर्शविले जाते जे चेहरा, छाती, पाठ आणि टाळू वर दिसू शकते. पुरळ सामान्यत: लहान, लाल धक्क्यांपासून सुरू होते जे द्रवाने भरलेल्या फोडांमध्ये बदलतात. चिकनपॉक्स हा सामान्यतः लहान मुलांमध्ये एक सौम्य आजार आहे, परंतु प्रौढांमध्ये तो अधिक गंभीर असू शकतो.
बहुतेक लोक ज्यांना कांजिण्या होतात ते 2-3 आठवड्यांत पूर्णपणे बरे होतात. तथापि, विषाणू शरीरात सुप्त राहू शकतो आणि नंतरच्या आयुष्यात पुन्हा सक्रिय होऊ शकतो, ज्यामुळे शिंगल्स नावाची स्थिती उद्भवते. वृद्धांमध्ये शिंगल्स अधिक सामान्य असतात आणि त्यामुळे तीव्र वेदना आणि इतर गुंतागुंत होऊ शकतात.
चिकनपॉक्सची लक्षणे
चिकनपॉक्सची लागण झालेल्या बहुतेक लोकांना ताप आणि खाज सुटणे, फोडासारखे पुरळ येते. पुरळ सामान्यत: चेहरा, छाती आणि पाठीवर सुरू होते आणि शरीराच्या इतर भागात पसरते. चिकनपॉक्स फोड सामान्यतः चेहरा, टाळू, छाती, पाठ आणि अंडरआर्म्सवर केंद्रित असतात. ते तोंड, नाक किंवा जननेंद्रियाच्या आत देखील दिसू शकतात. पुरळ सामान्यत: लहान लाल धक्क्यांपासून सुरू होते जे दोन ते चार दिवसांच्या कालावधीत द्रवाने भरलेल्या फोडांमध्ये बदलतात. एकदा फोड आले की (सामान्यत: पाच ते सात दिवसांनी), कांजिण्यांच्या संसर्गाचे निराकरण झाले असे मानले जाते. चिकनपॉक्सशी संबंधित इतर लक्षणांमध्ये हे समाविष्ट आहे:
- – थकवा
- -डोकेदुखी
- -भूक न लागणे
- – घसा खवखवणे
- – खोकला
चिकनपॉक्सचे निदान
तुमच्या मुलाला ताप आणि खाज सुटलेली पुरळ असल्यास, त्यांना कांजिण्या असू शकतात. निदानाची पुष्टी करण्यासाठी, तुमचे डॉक्टर तुमच्या मुलाची लक्षणे आणि वैद्यकीय इतिहासाबद्दल विचारतील. ते शारीरिक तपासणी देखील करू शकतात.
तुमच्या मुलाला कांजिण्या असल्यास, पुरळ सामान्यतः पोट, छाती आणि पाठीवर प्रथम दिसून येईल. ते नंतर चेहरा, हात आणि पाय पसरेल. पुरळ लहान लाल अडथळ्यांसारखे दिसते जे फोडांमध्ये बदलतात. फोड शेवटी खरुज मध्ये बदलतात. चिकनपॉक्स सामान्यतः मुलांमध्ये सौम्य असतो. परंतु प्रौढांमध्ये ते अधिक तीव्र असू शकते.
चिकनपॉक्ससाठी कोणतीही विशिष्ट चाचणी नाही. परंतु तुमचे डॉक्टर अनेकदा लक्षणे आणि शारीरिक तपासणीच्या आधारे त्याचे निदान करू शकतात. काही प्रकरणांमध्ये, गोवर किंवा हात-पाय-आणि-तोंड रोग यासारख्या समान लक्षणांसह इतर परिस्थिती नाकारण्यासाठी ते रक्त तपासणीचे आदेश देऊ शकतात.
चिकनपॉक्सची गुंतागुंत
चिकनपॉक्समध्ये अनेक गुंतागुंत असू शकतात, त्यापैकी काही गंभीर असू शकतात. त्वचेच्या जखमांचे दुय्यम जीवाणूजन्य संसर्ग ही सर्वात सामान्य गुंतागुंत आहे. यामुळे सेल्युलायटिस, गळू तयार होणे आणि डाग येऊ शकतात. इतर कमी सामान्य गुंतागुंतांमध्ये न्यूमोनिया, एन्सेफलायटीस आणि रेय सिंड्रोम यांचा समावेश होतो. चिकनपॉक्समुळे अस्थमा किंवा एक्जिमा सारख्या अंतर्निहित वैद्यकीय स्थिती देखील बिघडू शकतात.
कांजण्यांपासून होणारी गुंतागुंत टाळण्याचा सर्वोत्तम मार्ग म्हणजे लस घेणे. चिकनपॉक्सची लस सुरक्षित आणि प्रभावी आहे आणि ती कांजिण्या आणि त्याच्या गुंतागुंतीच्या घटना लक्षणीयरीत्या कमी करते असे दिसून आले आहे.
कांजण्यांचा प्रतिबंध आणि उपचार
कांजिण्या हा व्हेरिसेला-झोस्टर विषाणू (VZV) मुळे होणारा अत्यंत संसर्गजन्य रोग आहे. हे फोडासारखे पुरळ द्वारे दर्शविले जाते जे संपूर्ण शरीर झाकून टाकू शकते. पुरळ सामान्यत: लहान लाल अडथळ्यांपासून सुरू होते जे द्रवाने भरलेल्या फोडांमध्ये बदलतात. चिकनपॉक्स सामान्यतः सौम्य असतो, परंतु काही प्रकरणांमध्ये ते गंभीर असू शकते.
चिकनपॉक्सपासून बचाव करण्याचे दोन मुख्य मार्ग आहेत: लसीकरण आणि विषाणूचा संसर्ग टाळणे. कांजिण्यांची लस हा रोग रोखण्यासाठी 90% पेक्षा जास्त प्रभावी आहे. चिकनपॉक्स नसलेल्या सर्व मुलांसाठी आणि प्रौढांसाठी याची शिफारस केली जाते. तुम्हाला कांजिण्यांच्या संपर्कात असल्यास, तुम्ही संपर्कात आल्‍याच्‍या 3 दिवसांच्या आत कांजिण्यांची लस घेऊन रोगापासून बचाव करण्यासाठी पावले उचलू शकता.
तुम्हाला कांजिण्या होत असल्यास, तुमच्या लक्षणांपासून मुक्त होण्यासाठी आणि आजाराचा कालावधी कमी करण्यासाठी उपचार उपलब्ध आहेत. यामध्ये आयबुप्रोफेन आणि अॅसिटामिनोफेन सारखी ओव्हर-द-काउंटर औषधे तसेच एसायक्लोव्हिर सारखी अँटीव्हायरल औषधे लिहून दिली आहेत. चिकनपॉक्स सहसा 2 ते 3 आठवड्यांच्या आत स्वतःहून निघून जातो.
निष्कर्ष
चिकनपॉक्स हा एक अत्यंत संसर्गजन्य विषाणू आहे ज्यामुळे संक्रमित लोकांसाठी अस्वस्थ लक्षणे उद्भवू शकतात. चिकनपॉक्सची चिन्हे आणि लक्षणे, तसेच त्याचे निदान कसे केले जाऊ शकते याबद्दल जागरूक असणे महत्वाचे आहे, जेणेकरून तुम्हाला किंवा तुमच्या आजूबाजूच्या एखाद्याला विषाणूचा संसर्ग झाल्यास तुम्ही त्यावर योग्य उपचार करू शकता. कांजिण्या समजून घेतल्याने, या विषाणूजन्य संसर्गापासून त्वरीत पुनर्प्राप्ती सुनिश्चित करण्यासाठी योग्य प्रतिबंध आणि उपचार पद्धती वापरणे सोपे आहे.
1. चिकनपॉक्स म्हणजे काय?
चिकनपॉक्स हा एक अत्यंत संसर्गजन्य विषाणूजन्य संसर्ग आहे ज्यामुळे सामान्यत: खाज सुटणारे, द्रव भरलेले फोड येतात. हे सामान्यतः 10 वर्षाखालील मुलांमध्ये दिसून येते, परंतु प्रौढांमध्ये देखील होऊ शकते. कांजिण्या व्हॅरिसेला-झोस्टर विषाणू (VZV) मुळे होतो, जो शिंगल्ससाठी देखील जबाबदार असतो.
2. चिकनपॉक्सची लक्षणे काय आहेत?
चिकनपॉक्सचे सर्वात सामान्य लक्षण म्हणजे पुरळ हे लहान लाल धक्क्यांपासून सुरू होते आणि मोठ्या फोडांमध्ये वाढते. पुरळ सहसा प्रथम चेहरा, टाळू किंवा छातीवर दिसून येते आणि नंतर शरीराच्या इतर भागात पसरते. इतर लक्षणांमध्ये ताप, डोकेदुखी, थकवा आणि भूक न लागणे यांचा समावेश असू शकतो. ही लक्षणे साधारणपणे 5-10 दिवस टिकतात.
3. चिकनपॉक्सचे निदान कसे केले जाते?
चिकनपॉक्सचे निदान सामान्यतः वैशिष्ट्यपूर्ण पुरळांवर आधारित केले जाते. काही प्रकरणांमध्ये, निदानाची पुष्टी करण्यासाठी रक्त चाचणी किंवा विषाणूजन्य संस्कृती वापरली जाऊ शकते.
4. चिकनपॉक्सचा उपचार कसा केला जातो?
चिकनपॉक्ससाठी कोणतेही विशिष्ट उपचार नाहीत, परंतु लक्षणे दूर करण्यासाठी आणि आपल्या मुलास अधिक आरामदायी बनविण्यासाठी काही उपाय केले जाऊ शकतात. यामध्ये त्यांना निर्जलीकरण टाळण्यासाठी भरपूर द्रवपदार्थ देणे, खाज सुटण्यास मदत करण्यासाठी त्यांना कॅलामाइन लोशन किंवा कूलिंग बाथ देणे आणि त्वचेला आणखी नुकसान होऊ नये म्हणून त्यांची नखे लहान ठेवणे समाविष्ट आहे.